گویندگی یک هنر است. هنری که همانند هنرهای دیگر میتواند بسیار مفید باشد. در این نوشته به معرفی کامل این هنر خواهیم پرداخت.
گویندگی چیست
گویندگی یک فن، مهارت یا هنر است که فرد با استفاده از آن میتواند به زیبایی صحبت کند و به خوبی معانی را انتقال دهد. برای آموختن این مهارت همچون دیگر مهارت ها باید وقت گذاشت و بسیار تمرین کرد. یک گوینده خوب باید حداقل 3 سال تمرین مداوم داشته باشد. پس اگر به دنبال رسیدن به سطح مطلوبی از این هنر زیبا هستید، وقت را تلف نکنید و کار آموزش را از همین حالا آغاز کنید.
قبل از شروع آموزش بهتر است ببینید به کدام یک از شاخه های گویندگی علاقه مند هستید:
گوینده رادیو
رادیو را میتوان اولین بستر شکل گیری گویندگی به شکل امروزی دانست. گویندگی رادیو در ایران، نزدیک به 100 سال قدمت دارد.
رادیو معمولا از صداهای خاص استفاده میکند. صداهایی که دارای حالت ویژه ای هستند و به اصطلاح رنگ منحصر به فردی دارند. بنابراین اگر فکر میکنید دارای چنین صدایی هستید، گویندگی رادیو میتواند گزینه بسیار مناسبی برای شما باشد.
از یاد نبرید در صورتی که دارای صدایی منحصر به فرد باشید، باز هم باید مهارت های فن بیان را به خوبی بیاموزید، در غیر این صورت یک فرد با صدای معمولی میتواند از شما جلو بزند. بله درست شنیدید!
همانطور که گفته شد گویندگی یک هنر است. هنر اکتسابی است یا بهتر بگوییم آموختنی است. کسانی که مادرزادی صدای خوبی دارند اما هنر بیان را بلد نیستند، نسبت به کسانی که مادرزادی صدای معمولی یا حتی کمتر از معمولی دارند اما فن بیان را به خوبی آموخته اند، به مراتب عقب تر هستند.
گوینده خبر
برای ورود به این حرفه نیز رقابت شدیدی بین علاقه مندان وجود دارد. اما اگر صادق باشیم باید بگوییم اکثر این افراد علاقه مند به خبر خواندن نیستند، بیشتر علاقه مند به معروف شدن هستند. در ادامه خواهیم گفت که راه های زیادی برای معروف شدن از طریق گویندگی وجود دارد و لازم نیست حتما گوینده خبر یا رادیو و تلویزیون باشیم.
اما برای آن دسته از عزیزانی که وقعا به خبر علاقه مند هستند باید بگوییم که این حرفه از لحاظ فنی ساده تر از دیگر شاخه های گویندگی است. علت این است که معممولا خبر خواندن، لحنی مخصوص دارد که همان لحن را اگر بیاموزید برای گوینده خبر شدنتان کافی است.
البته باید بدانید که همین لحن خبری را نیز باید سال ها تمرین کنید تا به سطح قابل قبول برای گوینده خبر شدن برسید
گوینده کتاب صوتی
برای گویندگی کتاب صوتی نسبت به دو شاخه پیشین رقابت کمتری وجود دارد. زیرا درآمد و شهرت کمتری به همراه دارد. اما از نظر ما کتاب صوتی میتواند بسیار جذاب تر و هنری تر از آب درآید. اگر گوینده ای بتواند با خوانش خوب یک کتاب فاخر، حق مطلب را ادا کند، احتمالا اثری بسیار فاخرتر و ماندگار تر از گویندگان خبر یا رادیو از خود به جای خواهد گذاشت. بنابراین کتاب صوتی میتواند یک عرصه جدی برای فعالیت گویندگان باشد.
از جمله مزیت های گویندگی کتاب صوتی نسبت به انواع دیگر این است که نیازی با تایید کسی ندارد. لازم نیست مسئولان رادیو یا مدیران بخش خبر شما را استخدام کنند. شما میتوانید خودتان با داشتن یک کتاب و یک میکروفون خوب کار تولید کتاب صوتی را آغاز کنید.
گوینده تیزر تبلیغاتی
به لحاظ درآمدی جزو پردرآمدترین شاخه های گویندگی است. البته اگر کسی بخواهد از راه خواندن تیزرهای تبلیغاتی به پول برسد، باید قبلا در زمینه های دیگر به شهرت رسیده باشد. زیرا معمولا کارخانه های تبلیغ دهنده از صدای افراد مشهور برای تبلیغات خود استفاده میکنند. بنابراین شما از قبل باید معروف شده باشید.
برای معروف شدن میتوانید بازیگر، گوینده رادیو، خبر یا حتی کتاب صوتی بوده باشید. فقط باید صدایتان قبلا به گوش مخاطبین رسیده باشد تا آشنا به نظر برسد.
البته استفاده از صداهای معروف یا غیر معروف برای گویندگی تیزرهای تبلیغاتی بستگی به شرکت تبلیغ دهنده دارد. گاهی اوقات شرکت ها نمیخواهند زیاد هزینه کنند و از گوینده معمولی برای کار تبلیغ خود استفاده میکنند.
توصیه میکنیم فقط به این هدف وارد حرفه گویندگی نشوید. اما اگر هدفتان این باشد و برایش تلاش کنید هیچ دلیلی برای اینکه به هدفتان نرسید وجود ندارد.
گوینده پادکست
پادکست ها پدیده های نوظهوری هستند. پادسکت ها نیز مانند کتاب های صوتی نیازی به استخدام در جایی ندارند. خودتان با داشتن کمی امکانات میتوانید پادکست تولید کنید. پادکست ها راهی برای به اشتراک گذاشتن اندیشه های افراد با دیگر انسان ها هستند.
برای گویندگی پادکست نیز حتما باید فنون و مهارت های بیان را بیاموزید. حتی بازیگران نیز فنون بیان را بسیار تمرین میکنند. اما آنها علاوه برا مهارت های بیان و زبان مهارت های مربوط به حرکت و زبان بدن را نیز می آموزند. بنابراین هیچگاه خودتان را استثنا ندانید و در صورت انتخاب هرکدام از شاخه های بالا ابتدا آموزش فن بیان را شروع کنید.
آموزش گویندگی
برای گویندگی اطلاعات، تمرین ها و توانایی های زیادی لازم است. شما به عنوان هنرجو ابتدا لازم است اطلاعات را دریافت کنید. سپس با تمرین زیاد، اطلاعات خود را به توانایی تبدیل کنید. دانایی به همراه تلاش توانایی را به همراه خواهد داشت.
ابتدا فنون بیان را بیاموزید
سخترین کار و در عین حال مهمترین کار و در عین حال اصلی ترین کار همین است. که فن بیان را بیاموزید. بدون فن بیان بهتر است گویندگی را فراموش کنید. فن بیان یک فن است. فن را هم باید پیش استاد آموخت. روزی که خودتان استاد شوید متوجه میشوید که چقدر با روز اولتان فرق کرده اید.
فن بیان را خیلی ها به کار میبرند؛ سیاستمداران، سخنرانان، گوینده ها ، بازیگر ها ، مجری های تلویزیون ، اساتید دانشگاه و..! فنون بیانی که به کار میبرند همه از یک سری قوانین واحد پیروی میکند. این قوانین که بخشی مربوط به دنیای انسان و بخشی مربوط به دنیای موسیقی است به قرار زیر است:
زیر و بمی
هر صدایی برای اینکه زیبا به گوش برسد باید زیر و بم داشته باشد. در موسیقی این زیر و بم ها همان نت ها هستند که روی خطوط بالا و پایین میروند. هنگام گویندگی هر فرد باید یک ملودی زیبا در آهنگ کلام خویش ایجاد نماید.
آکسان
آکسان در دنیای موسیقی همان تاکید در دنیای گویندگی است. وقتی روی یک چیزی تاکید میکنیم یعنی روی آن وزن بیشتری گذاشته ایم یا اهمیت ویژه ای به آن داده ایم. این ویژگی نیز در موسیقی یکی از ارکان اساسی است. بدون آکسان امکان ایجاد ریتم های متنوع وجود ندارد.
سرعت
سرعت صحبت کردن شما تابع قوانین خاصی است. همان قوانینی که در موسیقی ریتم خطابش میکنیم یا در بازیگری تمپو میخوانیمش بر گویندگی نیز حاکم است. حرف زدن با سرعت حساب شده و تغییر سرعت در مواقع لزوم یک تکنیک بسیار موثر در فن بیان است.
تنفس
همه سازها در موسیقی با مکانیزم مشخصی کار میکنند. در مورد انسان نیز همینطور است. اما بر خلاف موسیقی که سازش را میخریم و استفاده میکنیم، در گویندگی لازم است تا ساز خود را بسازیم. این کمی سخت تر است. ساز انسان یک نوع ساز بادی است. همه انسان ها با هوا صدا ایجاد میکنند. برخورد هوای بازدم با تارهای صوتی باعث ایجاد صدا میشود.
بنابراین لازم است، تنفس خود را اصلاح کنیم تا بتوانیم تارهای صوتی خود را با هوای بیشتری به ارتعاش درآوریم. در واقع هرچقدر در گویندگی نفس بیشتری داشته باشیم، صدای بیشتری نیز خواهیم داشت.
رزونانس
رزونانس همان طنین است. صدای شما هنگام گویندگی میتواند پرطنین یا کم طنین باشد. هرچه صدا پرطنین تر باشد، زیباتر به گوش میرسد. ایجاد طنین در صدا کاری است که نیازمند تمرین های فیزیکی است. باید طنین صدای خود را در درون فضاهای بدن خود مانند صورت و جمجمه ایجاد کنید.
خب تا اینجا میتوان گفت مهمترین نکات فن بیان را به شما گفتیم. البته فنون بیان محدود به همینها نیستند اما برای شروع خوب است. بعد باید مواردی دیگری که برای گویندگی لازم است را به شما معرفی کنیم:
بر دانش خود بیافزایید
فرض کنیم شما همه فنون بیان را بلد هستید. خب حال میخواهید چه بگویید؟ میخواهید یک مشت حرف بی معنی که هیچ کس نمیخواهد بشنود را بزنید؟ شما به عنوان کسی که هنر گویندگی را آموخته باید حرفی برای گفتن داشته باشید. یعنی باید آدم پر محتوایی باشید. حتی اگر میخواهید گوینده خبر خوبی باشید باید بر دانش سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود بیافزایید. هر روز باید در زمینه مربوط به خودتان مطالعه داشته باشید.
دایره لغات خود را افزایش دهید
به عنوان کسی که کار گویندگی میکند و با کلمات و لغات بیشترین سر و کار را دارد، باید بیشترین تعداد لغات و کلمات را بلد باشید. یادتان باشد که گاهی ممکن است کلماتی هرچند ساده از یادتان بروند. در آن لحظه اگر به سرعت کلمه ای دیگر را جایگزین نکنید، تپق خواهید زد. تپق زدن برای برخی گوینده ها به خصوص گوینده های اخبار جدی، جریمه به همره دارد.
همچنین وسیع بودن دایره لغات میتواند در حاضر جوابی شما تاثیر مثبتی داشته باشد. گویندگان رادیو به خصوص کسانی که پشت میکروفون با افراد دیگر مصاحبه و گفتگو میکنند به کمی حاضر جوابی نیاز دارند.
اعتماد به نفس خود را افزایش دهید
داشتن اعتماد به نفس بالا در همه جا به خصوص برای گویندگی از جمله واجبات است. چیزی نباید بتواند اعتماد به نفس شما را از بین ببرد و مایوستان کند. یادتان باشد در این مسیر افراد زیادی شما را مسخره خواهند کرد. عده ای خواسته یا نا خواسته سعی در منصرف کردن شما از مسیری که دارید خواهند داشت. اما شما باید به صدای درون خود گوش داده و به دنبال علاقه خود بروید. هرچند مشکلات و انرژی های منفی از هر طرف شما را محاصره کرده باشند.
همت عالی داشته باشید تا گوینده شوید
آخرین ویژگی که از روز اول باید آن را داشته باشید، همت و پشت کار است. کار آموزش گویندگی ممکن است سالها طول بکشد. فقط زمان نیست که در این میان مطرح است بلکه شما باید در تمام این سالها زحمت بکشید. باید آنقدر تمرین کنید تا به سطح مطلوب تکنیک ها و مهارت ها برسید.
ذره را تا نبود همت عالی حافظ، طالب چشمه خورشید درخشان نشود
امیدواریم که توانسته باشیم تا حدی پاسخ پرسش های شما عزیزان را داده باشیم.
میتوانید سوالات خود درباره گویندگی را با ما در میان بگذارید
با کمال میل پاسخگوی سوالات شما عزیزان هستیم
با تشکر فراوان
من یکی از کاربران دائمی سایت شما هستم
درود بر شما خوشحالیم که در خدمتتون هستیم