فن بیان جعبه ابزار گویندگی است و همه گویندگان لازم است تا فن بیان را به خوبی بیاموزند.
فقط گویندگان نیستند که از فن بیان به عنوان ابزار کار خود استفاده میکنند بلکه همه سخنرانان، بازیگران ، مجری ها و حتی سیاستمداران از فنون بیان استفاده های زیادی میکنند.
گویندگی و فن بیان در عمل
اگر کسی بخواهد در عمل فن بیان را بیاموزد و از آن برای گویندگی استفاده کند لازم است تا تمرین های زیادی را انجام دهد. مهمترین عواملی که یک فرد علاقه مند به گویندگی را به موفقیت میرساند، آموزش صحیح، تمرین زیاد و پشتکار است.
- آموزش صحیح
- تمرین زیاد
- پشتکار
فن بیان از مجموعه ای از قوانین و الگوها تشکیل شده که هنرجو با فراگیری آنها میتواند به زیبایی سخن بگوید. بعد از آن میتواند در هر کدام از شاخه های مورد علاقه خود به فعالیت بپردازد. یکی از این شاخه ها گویندگی است که به آن خواهیم پرداخت.
مهارت های فن بیان لازم برای یک گوینده
تنفس صحیح
اولین فنی که در آموزش فن بیان می آموزیم، فن نفس کشیدن است. نفس کشیدن هم قانون دارد. مخصوصا اگر بخواهیم با نفسمان گویندگی کنیم. فن بیان به ما می آموزد که چگونه نفس خود را تقویت کنیم و از این نفس تقویت شده برای گویندگی استفاده کنیم.
تمرین های فن بیان با تقویت تنفس گوینده، صدای او را تقویت میکنند
صداسازی
فن بیان به خوبی به گوینده می آموزد که هوای خروجی از ریه های خود را چگونه به صدایی با کیفیت تبدیل کند و از آن در گویندگی استفاده کند.. گوینده باید هوای خروجی از ریه ها را طوری کنترل کند که علاوه بر به ارتعاش درآوردن تارهای صوتی، استخوان های ماسک صورت و .. را نیز به ارتعاش درآورد. این کار زنگی زیبا در صدای گوینده به وجود می آورد.
فن بیان به گوینده می آموزد که چگونه هوا را به صدا تبدیل کند
آهنگ کلام
کلام گوینده باید آهنگ داشته باشد. در غیر این صورت کلامی یکنواخت و حوصله سر بر خواهد بود. گویندگان خوب همیشه از صدای زیر و بم خود برای ایجاد آهنگ در کلام استفاده میکنند. شنیدن صدای گویندگانی که این تکنیک را به خوبی به کار میبرند بسیار لذت بخش است.
فن بیان به گوینده می آموزد که چگونه آهنگین صحبت کند
ریتم کلام
اگر کلام گوینده ریتم نداشته باشد، کمتر کسی به حرفهای او گوش میدهد. افتادن از ریتم برای یک گوینده به هیچ وجه پذیرفتنی نیست. زیرا زمانی که از ریتم بیوفتد، زمانی است که مخاطب خود را از دست داده است. بنابراین از یکی دیگر از تکنیک های فن بیان استفاده میکنیم تا گویندگی ما ریتمیک و زیبا شود. این تکینیک در فن بیان تمپو یا سرعت کلام نام دارد. اگر گوینده بتواند سرعت کلام خود را به درستی تنظیم کند به این معناست که ریتم را حفظ کرده.
فن بیان به گوینده می آموزد که چگونه ریتمیک صحبت کنید
تاکید کلام
بدون تاکید، کلام گوینده، هم از لحاظ معنا دچار اشکال میشود و هم از لحاظ ریتم و آهنگ. تاکید عاملی است که هم در ساخت معنا، هم ریتم و هم آهنگ کلام نقشی مهم بازی میکند. یک گوینده خوب با انجام تاکیدات درست، هم شنونده را متوجه نکات پنهان در متن میکند و هم اجرایی زیبا را به نمایش میگذارد. بنابراین برای هر گوینده لازم است تا این تکنیک را بیاموزد.
استفاده از تکنیک تاکید در فن بیان ، گویندگی را جذاب و پرمعنا میکند
گویندگی و دیگر ملزومات آن
میتوان گفت که فن بیان مهمترین لازمه حرفه گویندگی است. اما این به این معنا نیست که چیز دیگری برای گویندگی لازم نیست. برای مثال یک گوینده باید همیشه اعتماد به نفس داشته باشد.
گوینده باید اعتماد به نفس داشته باشد
عوامل زیادی هستند که اعتماد به نفس شما را از بین میبرند. اولین عامل خودتان هستید که خودتان را باور ندارید. عوامل بعدی میتواند دوستان، دشمنان و یا حتی اعضای خانواده شما باشند. روزی که آغاز میکنید مسخره تان میکنند، میگویند صدایت خوب نیست و این اعتماد به نفس شما را از بین میبرد. اما به خودتان اعتماد داشته باشید. مطمئن باشید روزی که بهترین گوینده کشور شوید باز هم عده ای هستند که شما را مسخره کنند. مشکل از آنهاست. مشکل از شما نیست! خودتان را باور کنید
گوینده باید سواد بالا داشته باشد
منظور از سواد گوینده، سواد دانشگاهی نیست، گرچه اگر آن هم داشته باشد بهتر است اما منظور از سواد گوینده این است که گوینده بتواند تمام کلمات سخت و آسان فارسی که با آنها سر و کار دارد را به راحتی بخواند و معانی جمله را به خوبی بفهمد و بفماند. گوینده کسی است که اطلاعات میدهد، نباید بی اطلاع باشد.
گوینده باید استقامت داشته باشد
گویندگی کار آسانی نیست. آموختن فنون بیان سال ها طول میکشد. پیشرفت کم کم حاصل میشود. خیلی باید صبر داشته باشید. گاهی اوقات ساعت ها باید پشت سر هم با رعایت تمام اصول و تکنیک های فن بیان، گویندگی کنید و خسته نشوید. این کار ممارست و استقامت میخواهد. هرکه گویندگی را آسان فرض کند در این حرفه به موفقیت نخواهد رسید.
گویندگی را با آموختن فنون بیان شروع کنید
وقت آن رسیده که با انگیزه و علاقه شروع به حرکت کنید. اگر تصمیم گرفته اید که گوینده باشید دیگر هیچ چیز نباید شما را از تصمیمتان منصرف کند. اولین قدم را محکم بردارید. همانطور که در این مقاله خواندیم اولین قدم در مسیر گوینده شدن یادگیری فنون بیان است. راجع به فن بیان اطلاعات کسب کنید. کتاب های مختلف، سایت های اینترنتی و شبکه های مجازی را برای یافتن بهترین آموزش ها زیر و رو کنید.
تکنیک های اساسی فن بیان را بیابید. آنها را بیاموزید و به کار ببندید. مدت زمان لازم برای رسیدن به سطحی مطلوب از دانایی و توانایی در فن بیان و گویندگی ؛ تقریبا به اندازه گرفتن یک مدرک لیسانس به طول می انجامد. اما شاید برخی بتوانند این مسیر را 2 ساله و برخی 6 ساله طی کنند. زمان دقیق بستگی به شرایط محیط و ویژگی های فردی هنرجو دارد.
مجموعه کتاب خان با افتخار عصاره ای از بهترین آموزش های فن بیان را که برگرفته از تمرین های بازیگری، گویندگی و خوانندگی است، گرد آورده است. همچنین علاقه مندان به سخنرانی نیز میتوانند از آموزشهای فن بیان استفاده کنند.