کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد
یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد
از لعلِ تو گر یابم انگشتریِ زنهار
صد مُلکِ سلیمانم در زیر نگین باشد
غمناک نباید بود از طعنِ حسود ای دل
شاید که چو وابینی خیرِ تو در این باشد
هر کو نکند فهمی زین کِلکِ خیال انگیز
نقشش به حرام ار خود صورتگر چین باشد
جامِ می و خونِ دل هر یک به کسی دادند
در دایرهٔ قسمت اوضاع چنین باشد
در کارِ گلاب و گل حکمِ ازلی این بود
کاین شاهدِ بازاری وان پرده نشین باشد
آن نیست که حافظ را رندی بِشُد از خاطر
کاین سابقهٔ پیشین تا روزِ پَسین باشد
خوانش شعر ” کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد “
تفسیر شعر کی شعر تر انگیزد حافظ
کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد:
این شعر با این نکته آغاز میشود که ذهن غمگین(حزین) با هیچ شعر خوش(تر) برانگیخته نمیشود. بنابراین اولین نکته این است که ذهن خود را از غم آزاد کنید تا متوجه سخنان شاعر شوید
از لعل تو گر یابم انگشتری زنهار ، صد ملک سلیمانم در زیر نگین باشد
در گذشته نگین انگشتری شاه ، مانند مهر و امضای او بود. حافظ خطاب به خدا میگوید که اگر سنگ قیمتی(لعل، نگین) تو روی انگشتر من باشد، مرا به عنوان پادشاهی صد چندان بزرگتر از سلیمان خواهند شناخت
غمناک نباید بود از طعن حسود ای دل ، شاید که چو وا بینی خیر تو در این باشد
حافظ طعنه حسودان را دلیلی برای غمگین شدن نمیداند. از نظر او طعنه حسودان نیز میتواند به خیر ما تمام شود. البته اگر از زاویه دیگری به این موضوع نگریسته شود(وا دیدن)
هرکو نکند فهمی زین کلک خیال انگیز ، نقشش به حرام ار خود صورتگر چین باشد
در زمان حافظ نقاشان چینی بسیار معروف بوده اند. اما حافظ بیان میکند که اگر نقاشی نقاش، خالی از فهم باشد، آن نقاشی باطل است، حتی اگر نقاش آن چینی باشد.
جام می و خون دل هر یک به کسی دادند ، در دایره قسمت اوضاع چنین باشد
اعتقاد به قسمت در میان مسلمانان بسیار دیده میشود، حافظ نیز یک مسلمان معتقد به قسمت و سرنوشت است و از این اعتقاد برای آسودگی خیال خود استفاده میکند، چرا که حتی اگر به جای جام می ، خون دل به او دهند، راضی است و شکایتی ندارد. یا به عبارتی دیگر؛ تسلیم است.
در کار گلاب و گل حکم ازلی این بود ، که این شاهد بازاری و آن پرده نشین باشد
این بیت نیز گواهی بر اعتقاد حافظ به سرنوشت است. حکم ازلی یعنی حکمی که از ازل(آغاز پیدایش) صادر شده. این حکم درباره همه موجودات و اجسام صادر شده است، همان حکمی که گل را گل و گلاب را گلاب ساخته است.
آن نیست که حافظ را رندی بشد از خاطر، که این سابقه پیشین تا روز پسین باشد
رندی صفتی است که حافظ خود را به داشتن آن مفتخر میداند، رندی در شعر حافظ صفتی شبیه به صداقت داشتن و خویشتن خویش بودن است. بدون هیچ تظاهری، حافظ میگوید که صفت رندی او یک صفت دیرینه است که از دیرباز با او بوده و تا آینده دور نیز با او خواهد بود.
اشعار صوتی حافظ
کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد تنها یکی از اشعار حافظ است که خوانش آن به همراه تفسیر تقدیم حضور شما شد. برای گوش سپردن به دیگر اشعار حافظ روی لینک زیر کلیک کنید